بورس , درواقع بازاری دیجیتالی است که در آن انواع اوراق بهادار (سهام , اوراق خزانه، حق‌تقدم سهام، انواع گواهی‌های سپرده کالایی مانند اختیار معامله، انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری و …) معامله می‌شود. و اما این بازار بزرگ به چهار زیر مجموعه «بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالا، فرابورس ایران و بورس انرژی» تقسیم شده که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.
اگر شما تجربه فعالیت در بازارهای سرمایه گذاری را داشته باشید، احتمالا سوالاتی از قبیل «بورس چیست و چگونه به‌وجود آمده است؟»، « آیا بورس بازدهی مناسبی دارد؟» و «چگونه می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد؟» برایتان ایجاد شده است. در این مطلب ابتدا مروری بر تاریخچه ایجاد بورس خواهیم داشت. سپس با ساختار و انواع بورس در ایران آشنا می‌شویم. در نهایت به معرفی روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری در بورس می‌پردازیم.
بازار بورس چیست؟
برای پاسخ به این سوال و آگاهی یافتن از مفهوم بازار بورس بهتر می‌باشد، ابتدا با واژه‌ی پیشوندی بورس یعنی “بازار” آشنا شوید و بدانید همین واژه، چه بستری از معاملات را شامل می‌شود.
بازار مکانیست که در آن خرید و فروش میان خریداران و فروشندگان تحت شرایطی فراهم و انجام می‌شود. پس برای پاسخ به سوال بازار بورس چیست؟ می‌توانیم بگوییم که بازار بورس مکانی هست که مردم می‌توانند معاملات بورسی خود را در آن انجام دهند.
بازار بورس می‌تواند فیزیکی و یا در بستر اینترنت باشد. بازار بورس نیز انواع مختلفی دارد، در ادامه به توصیف انواع بازار بورس خواهیم داد.
تاریخچه پیدایش بورس
تاریخچه پیدایش کلمه بورس در جهان به قرن پانزدهم میلادی باز می‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری در شمال غربی بلژیک، در مقابل خانه بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود براساس حراج می‌پرداختند.
فلسفه کلیدی شکل‌گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سامانه بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است. بورس با تجمیع سرمایه‌های جزئی و پراکنده، سرمایه‌گذاری‌های مهم و کلان را میسر می‌سازد و تأثیرات بسزایی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه و پیشرفت صنایع و آبادانی کشور می‌گذارد و درعین‌حال سود و منافع برای سهامداران ایجاد می‌کند.
پیشینه تاریخی واژه بورس
به اعتقاد اغلب کارشناسان، تاریخچه پیدایش کلمه بورس در جهان هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند و به خریدوفروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند. از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می‌کردند و به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت، به بورس می‌گفتند.
نخستین مرکز معاملات بورس در جهان – ساختمان تاریخی بورس در بلژیک
در آن زمان ها، این مکان‌ها از نظم و انضباط خاصی برخوردار نبود و هر کسی که میخواست می‌توانست در آنجا فعالیت کند. اما به مرور زمان و رفته رفته، نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد. به نحوی که پس از مدتی، فقط بازرگانان، صرافان و دلالان بودند که اجازه داشتند در این مکان‌ها خریدوفروش کنند. درگذر زمان، تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانان که تا پیش از آن، در هوای آزاد خریدوفروش می‌کردند، برای خریدوفروش به این تالارها می‌رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به‌عنوان تاریخ رسمی تأسیس بورس در دنیا معرفی می‌کنند. اگر چه همان‌طور که گفتیم، پیشینه آن به قبل از آن تاریخ و به قرن پانزدهم میلادی در بلژیک برمی‌گردد.
تاریخچه بورس در جهان: اولین های فروش سهام در بورس
در آن زمان‌های گذشته، بازرگانان همواره به دنبال آن بودند تا ضرر و زیان‌های احتمالی ناشی از تجارت خود را کاهش دهند. شراکت، راهی بود که می‌توانست ریسک کسب‌وکار آن‌ها را کاهش دهد. چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب‌وکار، سود و زیان‌های احتمالی آن کسب‌وکار بین شرکا تقسیم می‌شد. این تجربه، به‌تدریج به تشکیل شرکت‌های سهامی منجر شد.
در این شرکت‌ها، هر یک از شریک ها به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می‌شد. اولین شرکت سهامی با نام ماسکوِی در سال ۱۵۵۳ میلادی، با مشارکت عده‌ای از تجار در روسیه ایجاد شد. گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به سرمایه‌های بیشتر و شرکای بیشتری را آشکار کرد. پیدا کردن شرکای متعدد برای سرمایه‌گذاری در یک کسب‌وکار، به مراکزی نیاز داشت که بتواند در واقع‌بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه، ارتباط برقرار کند. این مراکز، به نام «بورس» معروف شدند. شرکت‌ها با فروش سهام خود در بورس، در واقع سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود، پیدا می‌کردند.
اولین بورس جهان در آمستردام
اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر «آمستردام» هلند تشکیل شد. همچنین کمپانی هند شرقی، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. این فعالیت‌ها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. درنهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. اما بورس نیویورک به‌عنوان سومین بورس بزرگ در گستره تاریخ، فعالیت خود را در ۱۷ می ۱۷۹۲ آغاز کرد. بیست و چهار کارگزار بازار سهام در خیابان وال‌استریت نیویورک و زیر درخت نارون بزرگی دورهم جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند. آن‌ها در هشت مارس ۱۸۱۷ با تنظیم اساسنامه شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند.
در حال حاضر بازار بورس نیویورک، بزرگترین بازار بورس، از نظر میزان معاملات و ارزش بازار سرمایه در جهان است. با شروع فعالیت بورس‌های بزرگ جهان، به‌تدریج سایر کشورها نیز دارای بورس شدند. تا آنجا که امروز کمتر کشوری را می‌توان یافت که بورس نداشته باشد.
مزایای بورس از دیدگاه کلان
در دیدگاه کلان، بازار بورس می‌تواند به طریقی، باعث رشد اقتصادی کشور شود. به بیان دیگر، بازار بورس می‌تواند تمامی پس‌اندازهای کوچک و راکد سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در امور تولید و تامین مالی، موسسات و کسب و کارهای مولد به کار گیرد.
همین کار موجب می‌شود زمینه‌ی اقتصادی، کشور رشد و پیشرفت نماید. دومین مزیت بازار بورس در دیدگاه کلان، کنترل حجم پول و تورم می‌باشد.
یعنی زمانی که نقدینگی در کشور افزایش پیدا کند، دولت با فروش سهام و انتشار اوراق مشارکت نقدینگی موجود در کشور را کنترل می‌کند. نتیجه‌ی کنترل آن هست که می‌تواند از وجود تورم بیش از حد در جامعه جلوگیری کند.
نتیجه گیری
بورس به بازاری سازمان یافته گفته می‌شود که مردم می‌توانند به روش و شیوه‌های مختلف در آن معاملات خود از قبیل دارایی‌های مالی، دارایی‌های واقعی، دارایی‌های فیزیکی و دارایی‌های کاغذی را انجام دهند.
بازار بورس مکانی است که مردم می‌توانند معاملات بورسی خود را در آن انجام دهند. بازار بورس می‌تواند فیزیکی و یا در بستر اینترنت باشد. در پایان اگر سوال و یا نظری درباره مقاله بورس چیست؟ دارید، حتما از طریق درج دیدگاه با ما در ارتباط باشید.